Epizod 130 - krótka historia żyrardowskich rezerwistów

Dom Rezerwisty w Żyrardowie

    Kiedy ucichły echa pierwszowojennych salw, a traktat ryski ostatecznie ukształtował granice Polski, setki tysięcy żołnierzy wróciło do swoich domostw, do codziennego, powtarzalnego życia. Byli wojskowi nie zapomnieli jednak o swoich kompanach, o patriotyzmie i obowiązkach jakie nadal na nich ciążą. Długie lata wojen scaliły ich i uświadomiły, iż zakończenie konfliktu nie jest ostatecznym końcem. Świadomość niestabilności ówczesnej Europy oraz konieczność pozostawania na bieżąco w aktywności przyczyniło się do powstania i zakładania coraz to kolejnych organizacji i stowarzyszeń skupiających czy to oficerów rezerwy, piłsudczyków czy rezerwistów.  Mimo, iż w latach dwudziestych XX wieku nie umiano jeszcze docenić znaczenia tychże związków, to szybkie zmiany zachodzące w Europie po dojściu Hitlera do władzy w latach trzydziestych pozwoliły zrozumieć, iż rezerwa to potężna siła stanowiąca jakby ciągłość armii, organizacja płynnie łącząca wojsko zawodowe z byłymi żołnierzami.

Marjan Zyndram-Kościałkowski

       Nie inaczej sytuacja miała miejsce w Żyrardowie, gdzie lokalne Koło Rezerwistów zostało założone w 1929 roku ściśle współpracując z Rodziną Rezerwistów założona w roku 1933. W swoich kręgach organizacja skupiała praktycznie wszystkie warstwy społeczne organizując często odczyty i pogadanki. Ale oczywiście na teoretycznej formie przekazu się nie kończyło. Uruchomiono ochronkę dla około 50 dzieci, aktywnie niesiono pomoc dla bezrobotnych i najbiedniejszych, a jak wiemy początek lat 30-tych XX-wieku w Żyrardowie to wszechobecna bieda, bezrobocie i upadek miasta oraz fabryki zarządzanej przez krwiopijców z Francji.  Mimo sytuacji panującej w mieście Związek Rezerwistów bardzo aktywnie działał, a nawet występował proaktywnie, ot choćby zapoczątkowując wymiany dzieci kombatantów pomiędzy związkami. Dzięki temu okoliczne lasy, ogródek jordanowski oraz zamykana na ferie ochronka tętniły życiem i wszechobecną życzliwością, a szczęśliwe dziatki wracały do swoich domów z wielkim bagażem wspomnień.

 Sam cel Związku Rezerwistów obejmował ukształtowanie takiego typu obywatela, który poprzez wychowanie obywatelskie oraz ćwiczenia szkoleniowe staje się gotowym do potencjalnej obrony kraju. Jak wiemy test przyszedł szybko. Członkowie związku stawiali jednak przede wszystkim na czynną postawę i aktywność wypowiadając walkę nieróbstwu i szeroko pojętej demagogii. Czcze frazesy i wielkie słowa zastępowano czynami. Ćwiczenia, doskonalenie wiedzy, pomoc potrzebującym oraz ścisła współpraca z Magistratem.

budowa Domu Rezerwisty

Mimo ogromnych trudności lokalowych członkowie związku cyklicznie spotykali się oraz uczestniczyli w organizowanych nocnych ćwiczeniach, które pozwalały im zachować choćby częściową gotowość bojową.
Aż w końcu nadszedł rok 1935. Dzięki zadeklarowaniu pracy własnej oraz pozyskaniu placu o powierzchni 1750 m. kw., podarowanego przez inż. Ryszarda Zycha przy ulicy Idzikowskiego (dzisiejszej Bohaterów) powstał Dom Rezerwisty im. Marjana Zyndram-Kościałkowskiego, Prezesa Zarządu Głównego oraz Komendanta Głównego Związku Rezerwistów.
Wybudowany dom był budynkiem drewnianym, w którym wydzielono dużą świetlicę, kancelarię, zbrojownię, szatnię oraz mieszkanie dla dozorcy. Poświęcenia dokonał ks. dziekan Kossakowski, a przecięcia wstęgi starosta błoński Gajzler. Na terenie wybudowano również kort tenisowy oraz wydzielono teren pod boiska do siatkówki i koszykówki. W końcu żyrardowscy rezerwiści mieli siedzibę z prawdziwego zdarzenia.