poniedziałek, 10 lutego 2014

Epizod 55: Szpital Fabryczny

         Organizując pierwszy żyrardowski szpital w przystosowanym do tego domu fabrycznym zdawano sobie sprawę, że jest to tylko działanie doraźne i  tymczasowe. Było to jednak konieczne zwłaszcza, że w okolicy po likwidacji wiskickiego szpitala nie było żadnego wyspecjalizowanego ośrodka pomocy zdrowotnej dla coraz to bardziej rozwijającej się populacji robotników fabrycznych. Stary szpital ze swoimi czterdziestoma miejscami nie spełniał nawet w połowie norm w ilości łóżek w ośrodkach zdrowotnych w Królestwie Polskim.
 Zdecydowano wówczas o jak najszybszym zaprojektowaniu i budowie nowego szpitala. W jego powstanie zaangażował się Karol Dittrich junior przeznaczając znaczne środki na jego budowę. Na wydzielonym placu o powierzchni 2/3 ha, w kwadracie ulic Długiej, Teklinowskiej, Szkolnej i Kościelnej, zaprojektowano przyszły szpital. Przebywający często w Prusach Karol Dittrich junior podpatrywał nowoczesne rozwiązania stosowane w tamtych szpitalach, a następnie przeniósł najlepsze i najnowocześniejsze na żyrardowski grunt. Tak oto, oglądając szpitale w Dreźnie, Poczdamie, czy Freinaldorfie, głównie jednak wzorując sie na szpitalu "Carola" z Drezna, udało się stworzyć jedną z najnowocześniejszych placówek służby zdrowia. Podczas owych podróży wielokrotnie korepspondował  m.in. z dr Hay'em omawiając przyszły kształt i funkcjonalności, praktycznie szacując koszty, nie szczędząc jednak środków, jeśli dana sprawa tego wymagała.
Przeznaczając 225 tyś. rubli, K.Dittrich junior mógł dowolnie i swobodnie kształtować przyszły wygląd i użyteczność według własnego wyobrażenia. Budowę rozpoczęto w 1892 roku i trwała ona dwa lata. Nowo powstały szpital składał się z budynku głównego połączonego z dwoma bocznymi pawilonami zgodnie z ówczesnymi zwyczajami podzielonymi na męski i żeński. Zgodnie z najnowocześniejszymi technologiami szpital posiadał centralne ogrzewanie typu wentylacyjnego, kanalizację oraz elektryczne oświetlenie korzystając z fabrycznego prądu. W budynku założono oddział chirurgiczny z własną salą operacyjną, oddział wewnętrzny, ginekologiczno-położniczy, zakaźny oraz psychiatryczny, ulokowany w odrębnym budynku. Szpital posiadał łącznie 80 łóżek. Ponadto na górnej kondygnacji wydzielono cztery pomieszczenia dla urzędników.
Budowę szpitala zakończono w 1894 roku, ale aż dwa kolejne lata przyszło czekać na wyposażenie w potrzebny sprzęt. Zapewne na otwarcie placówki trzeba by było czekać dłużej, gdyby nie nagła choroba jednego z dyrektorów fabryki i pilna konieczność hospitalizacji w styczniu 1896 roku. Pierwszym dyrektorem szpitala został dr Zenon Tokarski..

W 1898 roku wybudowano ponadto barak dla chorych na cholerę. Posadowiono go poza terenem szpitala na przedłużeniu drogi na cmentarz. W roku 1900 na tyłach , w ogrodzie, wybudowano altanę, a w 1903 roku werandę do leżakowania.
budynek dawnego oddziału psychiatrycznego

 Szpital stał sie jedną z najnowocześniejszych placówek w Królestwie Polskim. Wyposażenie szpitala dostarczały najprzedniejsze firmy, jak Siemens czy Wetter&Kelling. Ogrzewające szpital piece węglowe umieszczono w piwnicach, a centralne ogrzewanie dostarczyłą firma Emil Kelling z Drezna. Główne wejście znajdowało się od strony ulicy Długiej, na tyłach zaś zlokalizowano ogród, budynek oddziału psychiatrycznego, kostnicę, budynki gospodarcze, a nawet kurniki.

nagrobek pielęgniarki na cmentarzu ewangelickim

             Dziś otoczenie szpitala uległo diametralnej zmianie. Ulicę kościelna na odcinku Dluga-Teklinowska (Limanowskiego-Waryńskiego) wchłonął teren szpitala. Dawne pola uprawne obecnie zagospodarowano budynkami administracji, czy oddziałami neurologicznym i paliatywnym. Nie ma już starej kostnicy oraz budynków gospodarczych, a część dawnego ogrodu zajmuje nowy pawilon. Zamknięty został również na głucho dawny oddział psychiatryczny. Czas i wymuszone zmiany dotknęły również głowny budynek. Pierwotne wejście przerobiono na kolejne okno zagospodarowując dawny hol na gabinety. Same pawilony zmodyfikowano, a męski nie mieści już żadnego oddziału, przerobiony na ambulatorium, izbę przyjęć, czy gabinety zabiegowe. Również żeńska część zmieniła swoje pierwotne przeznaczenie, służąc obecnie najmłodszym pacjentom oraz oddziałowi otolaryngologii.

Brak komentarzy: